پردیس بین المللی ارس

گروه مهندسی عمران – آب

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد

در رشته ی مجموعه مهندسی عمران سازه های هیدرولیکی

عنوان فارسی :

ارزیابی عملکرد سدهای کوتاه آبخیزداری برروی میزان رسوب حوضه

سد نهند

 استاد راهنما :

دکتر یوسف حسن زاده

 استاد مشاور :

دکتر علیرضا مجتهدی

مقدمه

رشد فزاینده جمعیت در کشور و نیاز به توسعه در زمینه­های مختلف اقتصادی از جمله کشاورزی و دامداری و توسعه سکونت گاه­های روستایی و شهری، دستیابی به عرصه­های طبیعی را اجتناب ناپذیر ساخته و از سوی دیگر فراوانی وقوع سیل­های مخرب همراه با از دسترس خارج شدن حدود نیمی از 413 میلیارد متر مکعب ریزش­های جوی کشور، نابودی جنگلها و مراتع، کاهش حاصلخیزی اراضی و سایر مسائل و مشکلات دیگر، از جمله مشکلاتی است که ضرورت توجه ویژه جامع ، به آبخیزها را نمایان می­سازد.

نگاهی به گذشته نشان می هد بروز فرسایش فزاینده احتمالا همزمان با آغاز و کشاورزی و بهره وری از زمین شروع شده و در نتیجه هرج و مرج تحمیلی از سوی انسان به محیط زیست و سرزمینهای آباد و سرسبز را به کویر لخت و بی آب و علف تبدیل کرده و زیستگاه مردمان در اثر بروز سیلاب و نابودی اراضی حاصلخیز و ویران و سپس رها گریده است. بعد از بروز این رویدادها انسان به فکر مبارزه با فرسایش و عوامل قهرآمیز طبیعت بر می آید و باعث تاثیر در نحوه کاشت و برداشت و استفاده از تراسهای پهن و … میشود. بر این اساس در قرن میلادی گذشته تا حال حاضر مطالعات مختلفی در زمینه مبارزه با فرسایش و استفاده بهینه از کشاورزی و آب و خاک انجام گرفته است (آقا مجیدی و همکاران 1383).

خاک تحت تاثیر عوامل فرساینده بتدریج فرسایش یافته و توسط جریان آب از نقاط مرتفع به مناطق پست انتقال مییابد. فرسایش به جابجائی خاک از محل اصلی خود که بوسیله آب و یا باد صورت می پذیرد، گفته می شود .پدیده فرسایش در سه مرحله بشرح زیر صورت می گیرد:

–  مرحله جدا شدن ذرات خاک

–  مرحله انتقال ذرات خاک

–  مرحله ته نشین شدن ذرات خاک

این سه مر حله اگر بصورت طبیعی صورت پذیرد زیان آور نخواهد بود، ولی چنانچه تعادل طبیعی خاک در اثر تغییر پوشش گیاهی با اشکال مختلف به هم خورد فرسایش تشدید شده و زیان آور خواهد بود(ضیائی 1380) . در حال حاضر فرسایش خاک یک خطر جدی برای حیات انسان به شمارمی رود. فرسایش باعث کاهش حاصلخیزی خاک و متروک شدن مزارع گردیده، رسوب حاصل از آن در کانال ها، آبراهه ها و مخازن سدها، ته نشین شده و ظرفیت آبگیری آن ها را کاهش می دهد . بنابراین حفاظت از خاک و مبارزه با فرسایش ضرورت دارد . عملیات حفاظت از آب و خاک از قرن ها پیش در بین جوامع بشری معمول بو ده است . در آن سال ها این عملیات بصورت ابتدائی انجام میگرفت. پیشرفت و گسترش عملیات حفاظت از آب و خاک در پنجاه سال اخیر رشد چشمگیری یافته است، ولی نتوانسته فرسایش خاک را مهار نماید . توجه به عملیات کنترل آب و مبارزه با فرسایش و رسوب در طرح های کشاورزی، آبخیز داری، سدسازی، آبیاری، راهسازی و عمران روستائی و منطقه ای از اهمیت زیادی برخوردار است. یکی از فاکتورهای اصلی طرح های جامع آبخیزداری، در احیاء و جلوگیری از به هدر رفتن ثروت ملی یک حوضه آبخیز، شناخت فرسایش حوضه میباشد. بررسی میزان فرسایش و تولید رسوب حوضه و پراکنش مکانی آن از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. این تحقیق به منظور شناخت مکانیسم فرسایش سطح حوضه آبخیز و برآورد میزان رسوب تولیدی از طریق ارزیابی کلیه عوامل موثر در ایجاد فرسایش مورد بررسی قرار گرفت (رفاهی 1380). امروزه بحث ارزیابی یکی از ارکان اساسی طرحها و پروژ ه ها است و در جوامع پیشرفته بعنوان ابزاری در جهت سنجش و میزان اثرگذاری طرحها و برنامه ها با توجه به اهداف منظور شده به کار می رود. ارزیابی طرحهای آبخیزداری با توجه به اهداف و اثرات محیطی طرح بر حوضه آبخیز و خارج از آن ضروری می باشد (قدرتی 1383).

مطابق آمار تهیه شده توسط سازمان ملل متحد در میان بلایای طبیعی، سیل و طوفان بیشترین تلفات و خسارات را به جوامع بشری وارد آورده­اند (صانعی و همکاران، 1384). روند وقوع سیل در سال­های اخیر حاکی از آن است که اکثر مناطق کشور در معرض تهاجم سیلاب­های مخرب قرار دارند و ابعاد خسارات و تلفات جانی و مالی سیل در حال افزایش است (خسروشاهی و ثقفیان، 1384 ب). از آنجا که سیل و مخاطرات آن همواره یکی از بلایای طبیعی شمرده شده و با آثار مخرب و خسارات جانی و مالی گسترده خود به ویژه در سال­های اخیر از مشغله­های اصلی مسؤلین کشور بوده و درجه ایمنی و اطمینان مردم و ساکنین حاشیه رودخانه­ها و سیلاب دشت­ها را به طور جدی کاهش داده است (بی­نام، 1387) ولی متأسفانه مسئله مدیریت و کاهش خسارات آن در کشور مورد توجه جدی قرار نگرفته و فقط زمانی که سیلاب مخربی جاری می­شود و فاجعه­ای به وجود می­آید، توجه مسئولین و متخصصین به آن جلب   می­شود (صانعی و همکاران، 1384). 

برای دانلود متن کامل پایان نامه کلیک کنید

لینک بالا اشتباه است

برای دانلود متن کامل اینجا کلیک کنید

       

:: بازدید از این مطلب : 594